1. e-konferencija o medijaciji (AUDIO)

e-konferencija

Tema:

Medijacija u regionu

14.03.2016.

Učesnici e-konferencije su:

mr Gordana Atanasova iz Makedonije,

dr Selimović Muharem iz Bosne i Hercegovine;

Zeno Daniel Sustac iz Rumunije,

Stipe Šola iz Hrvatske,

Gorazd Đurović iz Srbije,

Na početku prve e-konferencije medijator.com, Stipe Šola, licencirani izmiritelj iz Republike Hrvatske, pozvao je medijatore iz regiona da se pridruže Konferenciji koja će se održati u Zagrebu u oktobru ove godine.

Više o Konferenciji u Zagrebu moćićete da se informišete na sajtu medijator.com i medijator.com.hr.

Legal framework on Mediation in Romania

Mediation has been legislated in Romania in 2006 by a Law regulating the procedure and the profession as well, a law generated by the efforts of several NGOs involved along the time in the promotion of this particular domain. The Law no. 192/2006 has been significantly modified in 2009 and 2012, respectively. Nationwide we have qualified around 20,000 mediators, following the highest standards of professional formatting, of whom 6,000 are authorized and enlisted on the official Mediators Table put together and sanctioned by the Mediation Council – the national authority on regulation and control in the field of mediation in Romania. The Mediation Council is an autonomous organization of public interest, founded by law and with no subordination to any other national authority. In Romania the profession of mediator is a liberal one.

We define mediation in Romania as “ a way to amiably resolve conflicts, with the help of a third party specialized as mediator, under the circumstances of neutrality, impartiality and confidentiality, by the free will of the parties in dispute“.

According to Romanian law, mediation aims at reaching a common solution, mutually acceptable and advantageous to any conflict brought in front of a mediator. Once a convenient to all solution is identified, an agreement is signed by the parties. The mediation agreement is the result of the shared efforts on the part of the participants to the mediation process who reached a negotiated and unanimously accepted accord supported by a competent mediator. The mediator has the obligation to follow – before concluding a mediation agreement as well as during editing this agreement that represents the free will expression of the parties – the below stated guidelines:

the agreement must be legal and moral;
the parties have to be in control of the goods and/or acts they engage to dispose of or proceed to;
the parties must carefully evaluate their financial status as to be able to respect the obligations assumed by signing the agreement;
the deadlines and places for payments and/or specific actions agreed upon must be clearly stated by month, week, day, time, location, etc.
there should be an extended validity of the obligations assumed through a mediation agreement;
the parties should use the same interpretation of the clauses of the agreement
the mediator must see to parties understanding without doubt the agreement and its provisions and accept it as a negotiated result;
the mediator should state specific ways the parties could follow to respect and proceed to applying the mediation agreement. By request, the mediator could set in the final document sanctions on failing to respect the agreement;
the mediator should foresee specifics on respecting the agreement by the involved parties in case the objective conditions set forth by the agreement change independent of their will;
in case of a partial agreement, the mediator should encourage and grant the parties the opportunity to reconvene the mediation process and/or to use other ADR methods in reaching a solution to their dispute;

In accord with the mediator, the parties could establish an evaluation and monitoring procedure for the mediation agreement. The aforesaid monitoring is solely intended to facilitate respecting the mediation agreement by the signatory parties.

By Romanian law the mediation agreement has the value of a „written document empowered by private signature“ – i.e. a written agreement put together and agreed upon by signatory parties with no intervention by any representative of the state authority. If there is the will of the parties, the mediation agreement could be presented to a public notary for authentication or could be forwarded to a court – under certain circumstances – with the request to have a judicial decision granted on it, in order to make it official and enforceable by law. After these steps, the mediation agreement could be viewed as mandatory if the parties involved do not respect its provisions and the coercion force of the state could be fully used.

The Romanian legal framework on mediation, flexible and adapted to the needs of the mediators and the beneficiaries of the mediation process, offers a solid start base in consolidating mediation as an alternative procedure on solving the disputes in Romania, in accord with the European Recommendations and Directives concerning the ADR.

dr Selimović Muharem – Bosna i Hercegovina

Udruženje medijatora BiH je presudno za uvođenje medijacije u Bosni i Hercegovini. Ideja za formiranje Udruženja je potekla je od grupe polaznika obuke „Treća neutralna strana“ koju je 1998 godine sproveo Kanadski institut za rešavanje sukoba.

Skupština BiH donela je dva važna zakona. Zakon o postupku medijacije i Zakon o prenosu poslova medijacije na Udruženje medijatora.

U svom kratkom obraćanju Gorazd Đurović, medijator iz Srbije, se osvrnuo na istorijat medijacije u Srbiji, te sadašnju (novu) implementaciju koja je počela stupanjem na snagu Zakona o posredovanju u rešavanju sporova čija je primena počela od 01.01.2016. godine. Takođe, izneo je optimizam u vezi njene dalje implementacije i primene, najpre zbog podrške koja se imala čuti od Ministra pravde RS, ali i sve aktivnijeg učestvovanja advokata na seminarima i obukama.

Treba napomenuti da je u toku formiranje Registra posrednika pri Ministarstvu pravde Republike Srbije te da u ovom momentu ima oko 280 registrovanih posrednika-medijatora. Oko 200 medijatora su članovi Nacionalnog udruženja medijatora Srbije, kao krovnog udruženja.

Имплементација на медијацијата во правниот систем на Република Македонија

Развивање на нормативна рамка на медијацијата во Република Македонија започна од 2003год., а Македонија е една од првите земји во регионот која дејноста и активностите поврзани со медијацијата ги канализира во законска рамка и изработи Закон за медијација во 2006 год., кој имаше две измени и дополнувања во 2007г. и 2009г.

Понатаму се донесоа неколку подзаконски акти кои се темелеа на Закон за медијација од 2006г. како: Правилник за програма за обука на медијатори и образец за завршена обука за медијатор 2006г., Тарифник за награда и надиомест на трошоци на медијаторите и Правилник за начинот и постапката на спроведување на обука на медијатори во 2011г. Додека по донесување на новиот Закон за медијација во 2013 г. се донесоа следниве подзаконски акти: Правилник за начинот и условите за полагање на испитот за медијатор и Правилник за критериумите во однос на просторните услови и материјално-техничката и информатичката опрема на просториите за полагање на испитот за медијатори во 2015г., Правилник за формата и содржината на лиценцата за обучувач на медијатори и Правилник за формата и содржината на лиценцата на медијатори во 2016г.

Иако од појавата на медијацијата во РМ како начин на вонсудско решавање на спорови и сертифицирање на првите медијатори во 2000 год., релативно брзо се создаде и законска рамка, сепак тоа не допринесе кон имплементација на медијацијата како нечин на решавање на спорови и користење на бенефитите за општеството и граѓаните кои медијацијата ги носи, како растеретување на судовите од предмети, што ќе допринесе да бидат побрзи и поефикасни, можноста граѓаните да изберат и други алтернативни начини на решавање на нивните спорови, брзо, ефикасно и евтино решавање на споровите со лична партиципација на страните во донесувањето на решението, односно спогодбата итн. Според податоците од спроведеното истражување на Институтот за европска политика – Скопје, во рамките на МАТРА проектот, до 2012 на ниво на Р. Македонија биле извршени 58 медијации[1].

Владата на РМ и Министерството за правда продолжија со дејствување за подобра примена на медијацијата како алтернативен начин на решавање на спорови и во таа насока во 2013 год. се создаде целосно нов Закон за медијација[2]. За таа цел Министерството за правда презеде дел од активностите кои предходно ги вршеше Комората на медијатори на Р.Македонија – КМРМ, но при тоа покажа одредени недоследности. Така, Министертвото за правда ја презеде обврската за организирање на обуки за медијатори и издавање на лиценци за медијатори. Обуките се обавуваат според акредитирани програми за обука на медијатори, додека обуките ги вршат лиценцирани обучувачи. Регистар на обучувачи на медијатори и Регистар на акредитирани програми за обука на медијатори води Одбор за обезбедување, следење и оценување на квалитетот на работите на медијација – Скопје. Министертвото за правда врши стручни и административни работи за спроведување на испитот за медијатори. Исто така Министерството за правда ги пропишува критерумите во однос на просторните услови и материјално-техничката и информатичката опрема на просториите за полагање на испит за медијатори и ги обезбедува истите. Министертвото за правда води евиденција за постапките на медијација со водење на Регистар за евиденција на постапките на медијација. Министертвото за правда врши надзор врз работата на КМРМ.

Владата на РМ со цел да даде подршка на медијацијата донесе одлука да субвенционира дел од трошоците за медијација, а условите и критериумите се предвидени во Закон за медијација [3].

Во насока на имплементација на медијацијата во правниот систем би опфатиле само неколку факти. Согласно законот за медијација судовите се должни да го објават Именикот на медијатори на огласните табли[4]. Исто така, судиите имаат препораки на страните пред започнување на судските спорови, за спорови кои се погодни да се решат по пат на медијација, да ги информираат страните за можноста спорот да го решат со медијација. Судовите одат чекор понатаму, при писмената комуникација со странките, односно на поканите кои ги доставуваат до странките, исто така се потрудиле да ја стават информацијата за можноста спорот да го решат со медијација.

Во Законот за заштита на потрошувачите[5] постојат одредби поврзани со мирно решавање на споровите кои можат да настанат во оваа област, односно во сферата на потрошувачките спорови меѓу другото медијацијата се користи како механизам за нивно решавање.

Медијацијата најде примена и во Законот за правда за децата[6] во делот Постапка спрема децата, каде меѓу другото стои дека за дело предвидено како кривично дело и за кое е предвидена казна затвор до пет години, надлежниот јавен обвинител може да ги упати страните на постапка на медијација.

Законот за медијација доведе до измени и дополнувања на Законот за парнична постапка кои датираат од 23.07.2015г., но започнаа со примена од 01.02.2016г. Со овие измени фирмите имаат обврска пред поднесување на тужба на суд за стопански спор чие парично побарување не надминува вредност од 1.000.000 денари, да се обратат кај медијатор кој ќе се обиде спорот да го реши по пат на медијација. Доколку постапката на медијација е неуспешна, тужителот при поднесување на тужбата до судот, треба да приложи доказ од медијатор дека предметот не се решил по мирен пат, односно со медијација.

Во Македонија и покрај тоа што во однос на медијацијата постои законска легислатива, за поголема примена на медијацијата како алтернативен начин на решавање на спорови, потребно е истата доследно да се применува, но и да претрпи одредени измени, дополнувања и усогласувања.

Pristup